“Doordat we elkaar regelmatig zien en ervaringen delen ontstaat in een mum van tijd een emotionele band”

Met wie bespreek je de uitdagingen – volgens Miranda “soms echt pittige situaties” – die komen kijken bij het zorgen voor een pleegkind? Je zou zeggen: met je eigen netwerk, dus familie en vrienden. “We horen vaak van pleegouders dat ze daarin terughoudend zijn. Familie en vrienden snappen de lastigheden van pleegzorg niet altijd, en ze kunnen al snel opperen dat er een keuze is, namelijk stoppen met pleegzorg”, vertelt Miranda. “Terwijl het stoppen met de zorg voor een kind natuurlijk heel heftig is.” Hoe waardevol is het dan om een ‘tweede familie’ te hebben, bij wie je je zorgen kunt ventileren en met wie je goed kunt sparren, zodat je als pleeggezin weer even vooruit kan?

In een Mockingbird constellatie zijn zes tot tien pleeggezinnen die bij elkaar in de buurt wonen met elkaar verbonden. Via onder meer maandelijkse bijeenkomsten en logeerpartijen vinden ze (h)erkenning, (praktische) steun en gezelligheid bij elkaar. Miranda en Mockingbird begeleider Noor van iHub Pleegzorg & Gezinshuizen vertellen aan de eettafel van Miranda met veel enthousiasme over ‘hun’ constellatie.

De vijf pijlers van een constellatie

Volgens Miranda rust het fundament van de eerste Mockingbird constellatie op vijf pijlers: laagdrempeligheid, nabijheid, gelijkwaardigheid, vertrouwdheid en beschikbaarheid. “De gezinnen hebben niet allemaal dezelfde behoeften”, legt Miranda uit. “Door de een word ik regelmatig na negen uur ’s avonds gebeld, omdat de kids dan op bed liggen en de ouder even wil sparren. Een professional is dan natuurlijk niet meer bereikbaar, en bovendien ben je als hubhome meer gelijkgestemd. Andere pleegouders maken juist dankbaar gebruik van het ‘bijspringen’. Wanneer er ad hoc iets gebeurt, bijvoorbeeld rondom werk of gezondheid van familie, kan de pleegouder het pleegkind even onderbrengen bij ons of een van de andere gezinnen.”

Mooie vriendschappen

Zo ontstaat binnen de constellatie een soort collectieve zelfredzaamheid. “Het is zo bijzonder om te zien dat een willekeurige groep mensen bij elkaar wordt gezet, mensen die elkaar niet hebben uitgekozen, en dat er dan mooie vriendschappen ontstaan”, vertelt Miranda met een grote glimlach. Noor vult aan: “Bij de kinderen ontstonden de vriendschappen eigenlijk veel sneller dan bij de volwassenen. Het geeft hun zelfvertrouwen om met zoveel andere (pleeg)kinderen op te trekken. Ze hoeven ook minder op hun woorden te letten of bang te zijn dat ze moeilijke vragen krijgen. Ze komen altijd ontspannen binnen.”

Bij de kinderen ontstonden de vriendschappen veel sneller dan bij de volwassenen

Klaagochtenden

In pleegzorg bestaan verschillende initiatieven om pleegouders en -kinderen bijeen te brengen. Van koffieochtenden voor pleegouders tot pleegzorgkampen voor jongeren. Noor: “Veel jongeren ervaren toch wel een hoge drempel om deel te nemen aan zo’n kamp. Ze hebben er immers niet voor gekozen om pleegkind te zijn.” Miranda wijst erop dat koffieochtenden “soms kunnen ontaarden in klaagochtenden”. Er wordt dan soms negatief gepraat over organisaties, beaamt Noor. “Maar het is zoveel fijner als je elkaar écht ontmoet en verder kunt met nieuwe energie. De satelliet gezinnen vroegen van tevoren expliciet wat de sfeer in de constellatie zou gaan zijn.”

De veranderende rol van de professional

Als Mockingbird begeleider is Noor nauw betrokken bij de constellatie, en ze is de vaste pleegzorgbegeleider van een aantal gezinnen uit de constellatie. Terwijl Miranda de bekers weer vult met thee, vertelt Noor: “Ik wilde graag meer betekenen voor pleeggezinnen, maar wist ook dat ik als professional niet alles kan bieden. Je kan doorverwijzen naar specialisten, maar er zijn enorme wachtlijsten. Nu heb ik het gevoel dat we gezinnen ondersteunen op een manier die echt past bij hun behoefte, en zie ik wat de positieve effecten zijn. Want we proberen vaak van alles, maar het duurt te lang of is niet voldoende.”

Ook voor haar rol als pleegzorgbegeleider is Mockingbird heel waardevol, vertelt Noor enthousiast. “Ik ben maandelijks bij de constellatiebijeenkomsten, wat mij veel inzicht geeft in het gedrag van de kinderen én de interactie met hun pleegouders. Als ik op een ander moment de pleegouder spreek weet ik uit eigen hand wat er speelt. De relatie met de pleegouders uit de constellatie is laagdrempeliger en meer verdiept. Bij andere pleeggezinnen merk ik toch vaak meer een barrière tussen hen en mij als professional. Een ander mooi voordeel is dat de pleegkinderen makkelijker met me praten, ze kennen me goed. Hierdoor kan ik proactief zaken oppakken en beter adviseren.”

Bij Mockingbird moet je bereid zijn los te laten hoe je je werk normaliter doet

Volgens Miranda groeit het vertrouwen in Noor ook door kleine dingen. “Zo is Noor met haar privé-nummer in de groepsapp gekomen. En het was heel leuk dat Noor laatst haar eigen gezin meenam naar een bijeenkomst.” Noor: “Voor mij voelde dat eigenlijk heel natuurlijk. Bij Mockingbird moet je ook wel bereid zijn los te laten hoe je je werk normaliter doet, het vraagt om een ander perspectief.”

Het hubhome: plezier en voldoening

De rol van hubhome pleegouder ervaart Miranda als een “rol vol plezier, zeker niet belastend.” Doordat de gezinnen elkaar regelmatig zien en onderling de soms uitdagende ervaringen met pleegzorg delen, ontstond al snel een emotionele band. “Het is ongelofelijk mooi om te zien dat de pleegkinderen, waarvan we weten dat ze het doorgaans niet makkelijk vinden om zich open te stellen, elkaar én de volwassenen in hun hart hebben gesloten. Het is ook bijzonder hoe lief ze voor elkaar zijn, bijvoorbeeld toen een oma van een van de kinderen was overleden. Het past bijna niet meer in deze tijd dat men zo veel aandacht heeft voor elkaar, en luistert naar elkaar en voelt wat de ander voelt. Dit is de magie van Mockingbird.”